Công nghiệp xử lý rác của Đa Phước như thế nào

Trình bày trên website, Tổ chức kinh doanh TNHH xử lý chất thải rắn Việt Nam (VWS) cho nhân thức công nghệ ứng dụng tại bãi rác Đa Phước là "mới nhất, tiên tiến nhất" tương tự phương pháp làm cho của họ tại tiểu bang California (Mỹ).

Tất nhiên, theo Thanh tra TP HCM, phù hợp đồng VWS ký với Sở Khoáng sản – Môi trường ngày 28/2/2006 có nội dung công ti sẽ thu nạp khối lượng chất thải rắn sinh hoạt, sau đó phân loại, tái chế nhạo sản xuất phân compost, tái dùng plastic, phần còn lại không sử dụng được sẽ chôn lấp. Song, thực tế sau gần 10 năm hoạt động, VWS chưa thi hành phân loại, tái giễu cợt mà chôn lấp tổng thể với công suất 3.000 tấn một ngày.

Ngoài ra, thanh tra cũng kết luận rằng, VWS chưa thực hiện đúng giấy phép đầu cơ số 2535 cấp ngày 28/12/2005 trùng hợp xây đắp và điều hành nhà máy phân loại, nhặt nhạnh chất liệu tái chế nhạo và tái sử dụng chất thải công suất 2.500-3.000 tấn mỗi ngày.

Nguyên nhân khiến cho Đa Phước không thi hành như hợp đồng được cho là do thị trấn chưa cung ứng được chất thải đã phân loại. Về yếu tố này, Sở Tài nguyên - Môi trường TP HCM đã triển khai rộng rãi chương trình phân loại rác tại nguồn nhưng đều thất bại dù kinh phí không nhỏ nhắn. Duyên cớ là thiếu đầu tư chuỗi hệ thống phân loại một cách thức đồng bộ, từ hậu sự rác tại mỗi mái ấm, dụng cụ chuyên chở có ngăn riêng và các bãi rác phải phân loại, tái giễu cợt đúng đòi hỏi.

Sau gần 10 năm hoạt động, rác ở Đa Phước đã chồng chất thành núi, có thể trông thấy từ xa. Ảnh: Hữu Nguyên

Trong phù hợp đồng giao nhận và giải quyết chất thải rắn ký kết giữa VWS và Sở Tài nguyên - Không gian (thây mặt ủy quyền của UBND TP HCM) hồi bốn tuần 2/2006, qui định nghĩa vụ của VWS sẽ vũ trang cho nhà máy các thiết bị chuyên dụng mới, sử dụng công nghiệp hiện đại phù hợp với môi trường làm cho việc của đô thị (với các thiết bị cốt yếu được sản xuất tại Mỹ, hoặc các nước khác theo công nghiệp có giấy phép hoặc được thừa nhận của Mỹ, Canada, Nhật Bạn dạng hay EU).

Dĩ nhiên, theo một cán bộ Viện Kinh tế Khoáng sản và Môi trường TP HCM, công trình giải quyết rác Đa Phước không có công nghệ nào được chuyển giao, bởi giả dụ được chuyển giao phải chấp hành đúng qui định của Luật Đầu tư nước ngoài. Trong đó, chủ đầu tư nước ngoài có kĩ nghệ chuyển giao hay đầu tư bằng cách thức kĩ nghệ phải được Bộ Khoa học và Công nghệ xác thực.

Khu giải quyết rác Đa Phước chỉ nêu kĩ nghệ công trình đang dùng là công nghiệp Hoa Kỳ nhưng kĩ nghệ trên chỉ do "trung tâm kĩ nghệ và giải quyết môi trường" trả lời nêu trong dự án khả thi mà chính đơn vị này lập. Hiện, Đa Phước chỉ giải quyết rác bằng kĩ nghệ chôn lấp mà bất cứ doanh nghiệp bãi rác nào ở TP HCM cũng thi hành.

Đánh giá về kĩ nghệ của Đa Phước, các chuyên gia môi trường cho là dễ chơi hơn rộng rãi so với các công nghệ tái giễu cợt rác thải thành phân vi sinh hoặc đốt rác chuyển hóa năng lượng. Nó có chi phí đầu tư và điều hành thấp, có thể thu hồi khí CH4 nhưng lại choán nhiều đất, khó kiểm soát nước rỉ rác, ô nhiễm không khí, mùi hôi khu vực phổ biến quanh co bãi chôn lấp.

"Trong tương lai chúng ta cần hạn giễu cợt dần kĩ nghệ chôn lấp rác thải và hướng tới kĩ nghệ như xu thế mà các nước hiện đại đang khiến. Ví như phân loại được riêng khối lượng rác cao su cũng đem lại một nguồn thu rất lớn cho ngân sách", ông này nói.

"Núi rác" Đa Phước nhìn từ trên cao. Ảnh: Hữu Nguyên

Tại cuộc họp báo Chính phủ hồi cuối bốn tuần 8, Bộ trưởng Tài nguyên - Môi trường Trằn Hồng Hà cho biết, qua rà soát nhận thấy Đa Phước chưa kết thúc rộng rãi hạng mục can hệ tới xử lý nước thải, nước rác. Việc giải quyết rác thải dưới hình thức chôn lấp đang được rộng rãi nước dùng, song kĩ nghệ chôn lấp sẽ không triệt để và không khắc phục hoàn toàn bài toán về không gian. Trong yếu tố kiện đất đai không có phổ biến thì biện pháp chôn lấp chỉ là trước mắt.

"Thời kỳ giải quyết rác còn can dự đến thứ tự kiếm được rác, việc sử dụng giễu cợt phẩm sinh vật học để giải quyết mùi và vận dụng kĩ nghệ sinh vật học có lí. Một việc chính nữa là chiếm được khí phân hủy trong khoảng rác và nước phân hủy để giải quyết. Hiện, Bộ đã giao Sở Tài nguyên - Không gian TP HCM rà soát và tiếp diễn yêu cầu", ông Hà nói.

Bãi rác Đa Phước là một trong 3 "nghi phạm" được Sở Khoáng sản - Môi trường TP HCM đưa ra danh sách là duyên cớ gây mùi hôi thối làm cho cả khu Nam Sài Gòn bị tác động trong thời gian mới đây. Vụ việc cũng được Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chỉ đạo UBND TP HCM làm cho rõ căn do gây ô nhiễm không khí và có phương thức giải quyết.

Ngoài việc có tài năng gây ô nhiễm nghiêm trọng, Đa Phước còn bị cho là làm TP HCM 'mất' 3 triệu đô la Mỹ mỗi năm vì giá giải quyết rác quá cao. Bất cập này một lần nữa được nhắc đến hồi bốn tuần 8 khi Thường vụ Thành ủy và UBND TP HCM yêu cầu các công ty liên quan xem xét lại (giá bắt đầu 16,4 đô la/tấn) đã bao hàm cả chi phí đóng gói compost và đóng chai phân hữu cơ so với thực tại khối lượng rác đang chôn lấp.

Hữu Nguyên - Ngọc Hậu

Xem tại: bơm bù áp