Thi trắc nghiệm môn Toán: Thế giới có thương hiệu gì? - Tuyển sinh 2016

Mấy ngày vừa qua, cuộc tranh luận về việc dùng các bài thi trắc nghiệm cho kỳ thi xét tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, cao đẳng diễn ra sôi nổi.

Tác giả Phạm Ngọc Duy, phân tích sinh về đo lường và tâm trắc học giáo dục tại ĐH Massachussets Amherst, có bài viết phân tách việc sử dụng dạng thức trắc nghiệm cho các bài thi Toán.

Lúc trước, anh Duy ra trường khoa Toán, ĐH Sư Phạm Thủ đô và theo học chương trình thạc sĩ về Quản lý Giáo dục tập trung tham gia Giáo dục đại học và Chính sách giáo dục quốc tế tại Boston College.

Trước khi nói về yếu tố sử dụng bài thi trắc nghiệm cho môn Toán, việc đặt bài thi này trong chuỗi hệ thống các công cụ đo lường phổ biến trong giáo dục có thể giúp bạn đọc có một cái nhìn toàn cục hơn.

Hệ thống đo lường giáo dục

Trong chuỗi hệ thống giáo dục, các dụng cụ đo lường giáo dục bình thường như các bài thi, bài kiểm tra trình độ có thể được chia ra thành hai loại chính (i) các dụng cụ đo lường cuối quá trình (summative assessment) và (ii) các công cụ bình chọn trong thời kỳ hoặc trên lớp học (formative assessment). 

Mỗi nền giáo dục có chế độ riêng trong việc dành đầu tiên dùng nhị loại công cụ này. Các nước châu Âu có truyền thống dùng phổ thông các khí cụ đo lường trong thời kỳ như các bài rà soát trên lớp, bài thi giữa kỳ, cuối kỳ, cuối niên học.

Các nước châu Á như China, vietnam, Nhật Bạn dạng, Hàn Quốc lại có thiên hướng dùng kết quả các bài thi đánh giá cuối giai đoạn trong việc ra các quyết định ra trường và tuyển sinh đại học hơn. 

Tất nhiên, thiên hướng phổ biến hiện giờ là sử dụng phối phù hợp hai loại hình đo lường này bởi vì mỗi loại hình có lợi thế và nhược điểm riêng. Trong hơn một thập kỷ gần đây, Hoa Kỳ có vẻ như lưu tâm rộng rãi tới các đo lường cuối giai đoạn. Nhưng những chính sách cách tân cách đây không lâu của nước này cho thấy các bình chọn trong công đoạn đang được chú ý, đầu tư tạo ra và sử dụng phổ thông hơn.

Về mặt hình thức, các khí cụ đo lường cuối quá trình thường là bài thi chuẩn hóa (standardized). Các nghi vấn thi của bài thi này thường là trắc nghiệm đa chọn, có một hoặc một số phương án giải đáp đúng, hoặc các thắc mắc điền tô (grid-in), hay câu hỏi yêu cầu các câu giải đáp ngắn (short answers).  

Thí sinh tham khảo tin tức xét tuyển năm 2016. Ảnh: Lê Văn/VietNamNet

Nguyên do của chọn lựa này nằm ở những lợi thế của các bài thi trắc nghiệm như kĩ năng bao phủ rộng của đề thi, tính khách quan của giai đoạn chấm thi và kỹ năng áp dụng các mô hình và dụng cụ tâm trắc học để tính điểm thang đo (scaling), công ty thi trên máy tính (computer adaptive testing), phát hiện các thắc mắc có kỹ năng tiềm tàng thiếu công bằng cho một đội ngũ sinh viên (differential sản phẩm functioning) và so bằng điểm giữa các bài thi, đợt thi (equating).

Ngoài ra đó, dạng thức các bài thi bình chọn trong công đoạn thường nhiều chủng loại hơn, có thể chứa phổ thông loại nghi vấn hơn và cũng có thể tích phù hợp phổ quát loại nghi vấn trong một đề thi hơn.  

Đề thi bình chọn trong công đoạn sát với việc học và yêu cầu đánh giá của thầy cô giáo, các trường, nhóm trường hơn. Các câu hỏi của bài thi này có thể là tự luận, trắc nghiệm đa lựa chọn. Các bài thi này cũng có thể đòi hỏi học sinh làm cho thử nghiệm, đo đạc một vài đại lượng, miêu tả một vài hiện tượng (performance assessment). 

Đương nhiên, việc công ty và sử dụng các chế độ thi này trên diện rộng cho hàng triệu thí sinh trong một khoảng thời gian ngắn là việc khiến cho tinh vi, tốn chi phí cao thời gian và công tích.

Việc vận dụng các mô phỏng tâm trắc học để đánh giá bài thi đo lường trong công đoạn này cũng tốn kém và phức hợp hơn đầy đủ bài thi chuẩn hóa dùng nghi vấn trắc nghiệm.

Tóm lại, mỗi loại hình đo lường có ưu và nhược điểm riêng. Việc phối hợp dùng hiệu quả các loại hình này trong cục bộ chuỗi hệ thống giáo dục là việc khiến cho quan trọng để đảm bảo hiệu quả giáo dục, cũng như tạo vấn đề kiện tốt cho công việc thống kê và các phân tích định lượng về giáo dục.

Về các bài thi trắc nghiệm môn Toán

Việc sử dụng nghi vấn tự luận cho đề thi tốt nghiệp, tuyển sinh đại học môn Toán và Văn chương có lẽ là truyền thống trong phổ biến năm của nền giáo dục vn. Trong khi phổ quát môn khác đã sử dụng bài thi trắc nghiệm trong khoảng hơn một thập kỷ, thì các bài thi trắc nghiệm cho ngành Toán hoặc đo lường tư duy định lượng mới hơn và ít phổ biến hơn. Vừa mới đây nhất, ĐH Quốc gia Thủ đô có nhẽ là một trong những nơi trước tiên ở Việt Nam sử dụng dạng thức thắc mắc này liên quan môn Toán.

Việc một vài nhà Toán học hoặc các thầy cô giáo giảng dạy môn Toán ở phổ quát hoặc đại học lo ngại về vấn đề này cũng là vấn đề dễ hiểu. Nguyên nhân trước tiên nằm ở chỗ vn đã quá quen sử dụng các bài thi tự luận môn Toán trong một thời gian rất dài. 

Ngoài nguyên do lịch sử trên thì việc những người có chuyên ngành về Toán cho rằng dạng thức thi tương tự sẽ khiến học sinh học vẹt, bấm máy tính để ra kết quả và không cần hiểu thực chất vẫn có thể làm cho tốt bài thi được. Hệ quả của việc này là có thể khiến hỏng tư duy toán học của sinh viên. 

Đây thực ra chỉ là những quan sát dựa trên kinh nghiệm cá nhân và cần thêm chứng cứ kỹ thuật trên mẫu đại diện để có thể đưa ra chắc chắn có căn cứ. 

Trên thực tại, các bài thi trắc nghiệm phần Toán bình thường như bài thi SAT, ACT cho thấy, trên những mẫu đủ lớn, điểm phần Toán của các bài thi này dự báo khá tốt khả năng hoàn thành và đạt kết quả tốt ở các khóa học level đại học ở Hoa Kỳ. Khi được sử dụng cùng với điểm nhàng nhàng phổ biến trong học tập, kĩ năng dự báo của điểm của các bài thi này được cải thiện một cách đáng kể.

Ví như đặt các bài thi đánh giá cuối thời kỳ bằng các nghi vấn trắc nghiệm trong chuỗi hệ thống đo lường giáo dục, chúng ta có thể thấy ngoài các công cụ này, các bài rà soát trên lớp, bài thi giữa kỳ, cuối kỳ có thể đóng vai trò định hướng để học sinh học tập đầy đủ, đoàn luyện tư duy, rèn kĩ năng trình bày, năng lực giải quyết vấn đề và tư duy thông minh trong một ngành nghề hoặc môn học chi tiết.

Hình như đó, các bài thi cuối công đoạn như thi ra trường hoặc tuyển sinh đại học, cao đẳng có thể hướng đến đo lường các năng lực chung, kiến thức phổ rộng hơn như kĩ năng đọc nắm bắt, tài năng giải quyết yếu tố, tính toán từ thời gian hạn nhạo báng.

Trong khi, việc xây dựng và phát triển các thắc mắc thi trắc nghiệm dạng thức mới như các câu thí sinh tự điền câu tư vấn, hoặc viết các câu tư vấn ngắn, hoặc điền từ vào ô trống, kết nối các cụm trong khoảng để phân thành một câu tư vấn hoàn chỉnh cũng có thể giúp cải thiện kĩ năng đo lường của các bài thi trắc nghiệm.

Ví như xây đắp tốt cả hai thành tố của hệ thống đo lường trong giáo dục này, chất lượng và hiệu quả của công việc đo lường, thống kê trong giáo dục sẽ được cải thiện đáng kể.

Các yếu tố quyết định tới chất lượng và hiệu quả của các bài thi đo lường trong quá trình hay cuối thời kỳ có thể kể đến là (i) chất lượng của thiết kế các bài thi, (ii) chất lượng từng câu hỏi thi , (iii) thời kỳ tổ chức thi, chấm điểm; (iv) chất lượng và độ tin cậy của các cách thức tính, kiểm tra và cân bằng điểm.

Một số kết luận và khuyến nghị

Khởi hành từ những luận điểm trên đây về hệ thống đo lường trong giáo dục cũng như một vài kinh nghiệm quốc tế, người soạn bài này có vài kiến nghị chính sách như sau để các tổ chức hữu trách và đồng đội chú ý và áp dụng hoặc kiến nghị ứng dụng.

Thứ nhất, các tổ chức hoạch định chính sách, điều hành nhà nước về giáo dục, các cơ sở vật chất giáo dục cần tiếp diễn hoàn thành các chế độ can dự tới việc xây đắp và điều hành thành công các chính sách giáo dục có liên yếu tố chỉnh các hoạt động đo lường trong giáo dục. Cần có chế độ đồng bộ để các phương án đo lường trong thời kỳ cũng như cuối công đoạn được sử dụng hợp lý, hiệu quả trong toàn cục chuỗi hệ thống giáo dục. 

Việc tạo điều kiện về nguồn lực để các thầy cô giáo và người học hiểu và dùng hiệu quả các bài rà soát nhiều lần, bài thi trong giai đoạn dùng cơ chế tự luận hoặc quan trắc thực chứng (performance assessment) là một việc khiến cần thiết để các kết quả đo lường này biến thành thông tin hữu dụng cho quá trình học tập của học sinh và giảng dạy của người học. 

Điểm các bài thi này sẽ được sử dụng để tính điểm trung bình bình thường học tập. Do có các điểm mạnh vì chi phí, tính chuẩn hóa và khách quan, các bài thi trắc nghiệm sử dụng một số dạng thức nghi vấn không giống nhau cũng cần được động viên dùng cho các bài thi đánh giá cuối công đoạn.

Công tác truyền thông và san sẻ tin tức để toàn bộ chuỗi hệ thống giáo dục hiểu và cùng phổ biến sức từng bước xây đắp các thành tố của chuỗi hệ thống đo lường giáo dục là bước đi thuở đầu quyết định sự thành công của quy trình triển khai tiếp theo.

Thứ nhì, các công ty được giao trọng trách kiến tạo các bài thi đo lường cuối thời kỳ và xây đắp các nghi vấn thi cần đảm bảo chất lượng của các bài thi này. Do bảo đảm chất lượng là một quá trình liên tục, việc xây dựng các hình thức để theo dõi và cải tiến toàn cục quy trình kiến tạo, xây dựng, chuẩn hóa, công ty thi, phân tách dữ liệu thi, tính điểm thi, so bằng điểm thi là việc khiến cho cần thiết.

Các công ty này cũng cần được tạo nhân tố kiện để phù hợp tác và học hỏi kinh nghiệm trong khoảng các doanh nghiệp khảo thí quốc tế, các cơ sở vật chất huấn luyện về đo lường, tâm trắc học giáo dục có uy tín trên nhân loại.

Quan trọng nhất, đồng đội có chuyên ngành và nhiệt tình đến thay đổi đo lường, bình chọn trong giáo dục cần tiếp diễn đưa ra các quan điểm đóng góp cho dự thảo mới đây cũng như các version tiếp theo và các dự thảo khác về ngành này. 

Các đóng góp có thể khởi hành trong khoảng kinh nghiệm, quan sát của tư nhân. Các quan niệm cũng có thể xuất hành trong khoảng các tài liệu chuyên ngành, các phân tích thực chứng về chủ đề này. 

Việc có các ý kiến khác biệt thậm chí là tranh chấp nhau là điều không thể hạn chế khỏi nhưng quan trọng để đồng đội cũng như các nhà quản lý giáo dục có thể hợp nhất được những chính sách phù hợp nhất với vấn đề kiện và hoàn cảnh hiện tại của giáo dục quốc gia. 

Chế độ tương tự chắc chắn sẽ chẳng thể làm cho bằng lòng đông đảo đại chúng, nhưng chúng có thể điều chỉnh các hoạt động thi cử, tuyển sinh của chúng ta theo hướng từng bước tích cực hơn, thích hợp hơn với các chuẩn mực quốc tế.

'9 tháng không kịp sẵn sàng cho thi trắc nghiệm môn Toán' Theo tấn sĩ Đỗ Tiến Thành, thi trắc nghiệm môn Toán kiểm tra được rất nhiều tri thức căn bản của sinh viên, dĩ nhiên chương trình học hiện nay chưa thích hợp chế độ này.

Thi trắc nghiệm môn Toán Thi trắc nghiệm môn Toán 2017 Thi trắc nghiệm môn Toán đại học Thi THPT non sông 2017

Tham khảo thêm: bơm công nghiệp